MƯA SAO BĂNG GEMINIDS 2010 – Món quà trước Giáng Sinh vào Thứ ba 14/12
Đến hẹn lại lên, chúng ta đang bước vào những ngày gần kề cực điểm trận
mưa sao băng Geminids, một trong những trận sao băng thuộc loại lớn và
đáng tin cậy nhất trong năm vì thời gian diễn ra thường khá chính xác và
tần suất sao băng thuộc loại rất lớn (khoảng 120 sao băng trong một
giờ). Cũng là một sự ngẫu nhiên lí thú khi trận mưa sao băng này lại rơi
vào những ngày giữa tháng chạp khoảng từ 7-17/12 hàng năm trong tiết
trời đông se lạnh trước lễ Giáng Sinh, tựa như một món quà Noel tuyệt
đẹp mà thiên nhiên ưu ái giành tặng cho những người quan sát kiên trì
đam mê khám phá bầu trời đêm. Trước khi đến với Geminids năm nay, chúng
ta hãy cùng nhau tìm hiểu đôi nét về "Món quà trước Giáng Sinh” đặc biệt
này nhé.
Mưa sao băng và nguồn gốc Geminids:
Các sao chổi trên hành trình của nó tiến lại gần Mặt Trời, nhiệt độ tăng
làm vật chất của sao chổi bốc hơi và dưới áp suất của gió Mặt Trời, tạo
nên các đuôi bụi, băng và khí. Các vật chất nhỏ gồm bụi và băng phát
tán từ sao chổi vương vãi xung quanh quĩ đạo của nó. Khi Trái Đất trong
quĩ đạo quay quanh Mặt Trời của mình đi vào vùng bụi này vào khoảng thời
gian nào đó trong năm sẽ xuất hiện các trận mưa sao băng.
Geminids bắt đầu xuất hiện từ giữa thế kỉ 19 kéo theo sự bí ẩn về nguồn
gốc của nó, mãi cho đến năm 1983 bí ẩn này mới được NASA làm sáng tỏ khi
tìm ra được vật thể 3200 Phaethon có lẽ chính là kẻ đã gây ra trận mưa
sao băng nổi tiếng này. Vật thể Phaethon có đường kính khoảng 5km, cấu
tạo chủ yếu từ vật chất rắn và một ít băng đá, chính vì thế nó giống như
là một tiểu hành tinh hơn là sao chổi. Các nhà khoa học tin rằng
Phaethon chính là phần nhân của một sao chổi nào đó còn sót lại sau
những cuộc hành trình của nó và bị gió mặt trời thổi hết lớp băng đá bên
ngoài.
Quỹ đạo 3200 Phaethon nguyên nhân tạo nên Geminids
Mưa sao băng Geminids năm nay sẽ rơi vào Đêm Thứ ba-14/12:
Theo dự báo của IMO (International Meteor Ogranization - imo.net), cực điểm của Geminids năm nay sẽ rơi vào khoảng 11h ngày 14/12 giờ UT tương đương 18h ngày 14/12/2010 giờ Việt Nam.
Tức là chúng ta sẽ đón đợt cực điểm này trễ hơn một tí vào đêm ngày
14/12 khi tâm điểm sao băng là chòm Gemini (Song Tử) bắt đầu xuất hiện
và dần lên cao trên bầu trời, cụ thể như sau:
Vào những ngày giữa tháng 12 này chòm Gemini bắt đầu ló dạng khỏi chân
trời Đông vào khoảng 19h tối, nhưng chúng ta sẽ đợi đến khoảng 21h tối
để bắt đầu quan sát khi vùng "tâm điểm” này lên cao hơn khoảng 20 độ (từ
chân trời lên đỉnh đầu là 90 độ). Từ thời điểm 21h đêm ngày Thứ ba – 14/12 bạn bắt đầu quan sát vùng trời Đông hướng chòm Gemini và
sẽ nhận thấy tần số sao băng xuất hiện ngày càng nhiều khi đêm càng về
khuya, tức là chòm Gemini lên càng cao và không bị lớp mây và khí quyển
dày gần chân trời che mất. Hãy nhớ theo dõi vị trí chòm Gemini, theo
chuyển động nhật động của bầu trời nó sẽ lên cao nhất gần đỉnh đầu vào
khoảng 1h sáng và bắt đầu hành trình xuống phía chân trời Tây.
Điều thuận lợi là vào ngày này, chúng ta ít bị ảnh hưởng bởi ánh trăng
trung tuần ở hướng Tây và trăng sẽ lặn khuất vào khoảng 0h30 sáng.
Bạn chưa biết chòm Gemini ? Hãy yên tâm, bạn hoàn toàn có đủ thời gian
để xác định nó trước, hãy đợi nó lên khá cao rồi dùng bản đồ sao hỗ trợ,
nó là một chòm có 2 sao chính nổi bật là Castor và Pollux nằm phía dưới
(hướng xuống chân trời) và chếch về phía bên trái chòm Orion (đang nằm
ngang) lúc mới mọc. Từ 21h chòm Gemini cùng vùng tâm điểm Geminids đã lên cao ở vùng trời hướng Đông vào 14/12
Bạn cũng có thể dành quỹ thời gian cả đêm quan sát của mình một ít để
chiêm ngưỡng vẻ đẹp của vùng trời nơi Lục Giác Mùa Đông bao gồm 6 ngôi
sao sáng của 6 chòm sao nổi tiếng hợp thành, đó là: Orion, Canis Major
(chó lớn), Canis Minor (chó nhỏ), Gemini, Auriga (ngự phu), Taurus (kim
ngưu) . Ngoài ra trong vùng lục giác này còn có đều Tam Giác Mùa Đông
được đánh dấu bởi ba ngôi sao sáng rực mang tên Sirius (chòm Canis
Major), Betelgeuse (Orion) và Procyon (Canis Minor).
chòm sao của teo đó
^_^ 
>( 
